Autorką wszystkich artykułów jest Pani dr Kamila Follprecht.
Serdecznie dziękujemy Pani Dyrektor - dr Barbarze Berskiej oraz Pani dr Kamili Follprecht za zaangażowanie w projekt i bezpłatne udostępnienie archiwaliów.
=====================================================================
dr Kamila Follprecht (Archiwum Państwowe w Krakowie)
Obywatele honorowi miasta Podgórza
Od 1866 r., na podstawie zapisów ustawy gminnej dla Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim, gminy miały prawo nadawania obywatelstwa honorowego w „uznaniu zasług publicznych”. W mieście Podgórzu o przyznaniu tego wyróżnienia decydowała Rada Gminna (od 1889 r. Rada Miejska). Już we wrześniu 1867 r. Rada nadała honorowe obywatelstwo naczelnikowi gminy Aleksandrowi Grzymała Siedleckiemu i postanowiła „wydać temuż na koszt miasta dyplom obywatelstwa i zapisać Go w nową księgę Obywateli Miasta Podgórza na ten cel przeznaczoną”. Jednak w listopadzie 1875 r. Rada powołała Komisję „celem uregulowania prawa obywatelstwa”, obradującą pod przewodnictwem burmistrza Floriana Nowackiego i dopiero wówczas zaczęto prowadzić „Książkę Obywateli Miasta Podgórza”, która przechowywana jest w zasobie Archiwum Państwowego w Krakowie, w zespole akt miasta Podgórza. Na pierwszej stronie tej księgi znajdujemy informację, że powstała ona już około 1848 r. „lecz dotąd z niewiadomych przyczyn nikt z obywateli zamieszkałych w Podgórzu wpisanym do niej nie został”. Do księgi wpisano, nieraz w bardzo ozdobnej formie, nazwiska 31 osób, które Rada wyróżniła w latach 1867-1914 nadaniem honorowego obywatelstwa za zasługi dla miasta Podgórza lub całej Galicji. Wyróżnienie to otrzymali: w 1867 r. Aleksander Grzymała Siedlecki, burmistrz Podgórza; w 1870 r. Edward Serscheń, proboszcz parafii podgórskiej oraz Fryderyk Zoll, prawnik, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego; w 1871 r. Piotr Smolarski, naczelnik Sądu Powiatowego w Podgórzu; w 1872 r. Leon Hoffman, lekarz miejski w Podgórzu; w 1875 r. Ferdynand Seeling de Saulenfels, burmistrz Podgórza; w 1879 r. Leopold Płaziński, starosta powiatu wielickiego; w 1882 r. Paweł Kirschner, dyrektor budowli fortyfikacyjnych w Krakowie oraz Antoni Nowaczyński, naczelnik Sądu Powiatowego w Podgórzu; w 1883 r. Feliks baron Pino-Friedenthal, minister handlu oraz urzędnicy kolei państwowych Maciej Pischof, Karol Pleniger i Jan Wilhelm von Arelshöh Poschacher; w 1886 r. Oktawian Pietruski z Siemuszowy, członek Wydziału Powiatowego oraz Henryk Nordheim Kronhelm, radca skarbowy; w 1887 r. Agnieszka z Majewskich Jałbrzykowska, nauczycielka; w 1888 r. Emil Serkowski, inżynier, burmistrz Podgórza; w 1893 r. Leon Kurykowski, starosta powiatu wielickiego, Józef Kownacki, lekarz powiatu wielickiego oraz Jan Kostrzewski, naczelnik Ekspozytury Policji w Podgórzu; w 1894 r. książę Adam Sapieha, prezes Wystawy Krajowej we Lwowie; w 1895 r. hrabia Kazimierz Badeni, namiestnik Galicji; w 1896 r. Wojciech Bednarski, radny miejski, założyciel parku miejskiego; w 1899 r. hrabia Edward Starzeński, starosta powiatu podgórskiego; w 1900 r. Nikodem Garbaczyński, radca Sądu Krajowego, burmistrz Podgórza; w 1903 r. hrabia Leon Piniński, namiestnik Galicji; w 1910 r. Jerzy Franciszek Maryewski, burmistrz Podgórza; w 1912 r. hrabia Stanisław Badeni, marszałek Krajowy Galicji; w 1914 r. Witold Mora Korytowski, namiestnik Galicji, Juliusz Leo, prezydent Krakowa oraz Kazimierz Junosza Gałecki, pracownik Ministerstwa Skarbu.
Na liście obywateli honorowych miasta Krakowa znajdujemy dwie osoby wyróżnione w ten sposób także w Podgórzu – Oktawian Pietruski i Kazimierz Badeni. W obu przypadkach Kraków jako pierwszy uhonorował te osoby. Jednak to Podgórze wcześniej przyznało obywatelstwo honorowe kobiecie – w 1887 r. nauczycielce Agnieszce Jałbrzykowskiej – Kraków dopiero w 1991 r. przyznał to miano Margaret Thatcher, premier Wielkiej Brytanii. Honorowym obywatelem miasta Podgórza został w marcu 1914 r. prezydent Krakowa Juliusz Leo, który chociaż stworzył „Wielki Kraków” to jednak honorowego obywatelstwa swego miasta nigdy nie otrzymał.
Ilustracja:
Ozdobne wpisy w „Książce Obywateli Miasta Podgórza” dotyczące przyznania obywatelstwa honorowego miasta Podgórza Kazimierzowi Badeniemu w 1895 r. i Wojciechowi Bednarskiemu w 1896 r. (z zasobu Archiwum Państwowego w Krakowie, sygn. P 33, s. 18-19).
oraz
Pergaminowy dyplom honorowego obywatelstwa dla Leopolda Płazińskiego, starosty powiatu wielickiego, wystawiony przez Radę Gminną miasta Podgórza w 1879 r. (z zasobu Archiwum Państwowego w Krakowie, sygn. Perg. 1285).
